• Tỷ lệ nghe kém trên thế giới càng ngày càng gia tăng. Đến năm 2050, gần 2,5 tỷ người được dự đoán sẽ bị mất thính lực ở mức độ nào đó và ít nhất 700 triệu người sẽ cần đeo máy trợ thính.

• Hơn 1 tỷ thanh niên có nguy cơ bị mất thính lực vĩnh viễn. Nguyên nhân chủ yếu do không bảo vệ sức nghe. Và phần lớn trong số này có thể phòng tránh được.

Tỷ lệ nghe kém trên thế giới. Hiện tại và tương lai

Hiện nay hơn 5% dân số thế giới – hay 430 triệu người – yêu cầu phục hồi chức năng để giải quyết tình trạng mất thính lực ‘tàn tật’ của họ (432 triệu người lớn và 34 triệu trẻ em). Người ta ước tính rằng đến năm 2050, hơn 700 triệu người – tức cứ mười người thì có một người (tỷ lệ 10%) – sẽ bị nghe kém.

Gần 80% người nghe kém sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tỷ lệ mắc nghe kém tăng theo độ tuổi. Trong số những người trên 60 tuổi, hơn 25% bị ảnh hưởng bởi tình trạng mất thính lực. 

Định nghĩa nghe kém và điếc

Một người không có khả năng nghe như những người có thính giác bình thường – ngưỡng nghe ở cả hai tai là 20 dB hoặc tốt hơn – được cho là bị mất thính lực. Mất thính lực có thể nhẹ, vừa, nặng hoặc điếc. Nó có thể ảnh hưởng đến một bên tai hoặc cả hai bên tai. Dẫn đến khó nghe được giọng nói đàm thoại hoặc âm thanh nhỏ.

‘Khó nghe’ dùng để chỉ những người bị mất thính lực từ nhẹ đến nặng. Ở mức độ này, họ có thể vẫn giao tiếp được bằng ngôn ngữ lời nói. Các giải pháp ở mức độ này bao gồm máy trợ thính, ốc tai điện tử và các thiết bị trợ giúp khác như phụ đề.

Những người ‘Điếc’ hầu hết bị mất thính giác nghiêm trọng. Có nghĩa là rất ít hoặc không nghe được. Họ thường sử dụng ngôn ngữ ký hiệu để giao tiếp.

Nguyên nhân gây mất thính lực và điếc

Những yếu tố này có thể gặp ở các giai đoạn khác nhau trong suốt cuộc đời. Mỗi giai đoạn lại có những yếu tố ảnh hưởng chủ yếu khác nhau.

Thời kỳ tiền sản

• Yếu tố di truyền – Bao gồm mất thính lực do di truyền và không di truyền.
• Nhiễm trùng trong tử cung – chẳng hạn như rubella và nhiễm trùng cytomegalovirus.

Thời kỳ chu sinh

• Ngạt khi sinh (thiếu oxy lúc sinh).
• Tăng bilirubin máu (vàng da nặng ở thời kỳ sơ sinh).
• Cân nặng khi sinh thấp hơn mức khuyến cáo.
• Các bệnh tật chu sinh khác.

Thời thơ ấu và thanh thiếu niên 

• Nhiễm trùng tai mãn tính (viêm tai giữa mãn tính).
• Thu dịch trong tai (viêm tai giữa mãn tính không rõ nguyên nhân)
• Viêm màng não và các bệnh nhiễm trùng khác.

Tuổi trưởng thành trở lên 

• Bệnh mãn tính như suy thận, đái tháo đường, tăng huyết áp.
• Hút thuốc.
• Xơ cứng tai.
• Thoái hóa dây thần kinh giác quan do tuổi tác.
• Mất thính giác tiếp nhận đột ngột.

Các yếu tố trong suốt cuộc đời 

• Ráy tai.
• Chấn thương ở tai hoặc đầu.
• Tiếng ồn lớn / âm thanh lớn.
• Thuốc độc cho tai.
• Hóa chất độc hại cho tai có liên quan đến công việc.
• Thiếu hụt dinh dưỡng. 
• Nhiễm vi-rút và các tình trạng về tai khác.
• Mất thính lực di truyền tiến triển.

Tác động của mất thính lực không can thiệp

Khi không được can thiệp, mất thính lực ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống ở cấp độ cá nhân :

• Giao tiếp và lời nói
• Nhận thức
• Giáo dục và Việc làm: 

Ở các nước đang phát triển, trẻ em bị khiếm thính và điếc thường không được đến trường. Người lớn bị nghe kém cũng có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn nhiều. Trong số những người đang làm việc, tỷ lệ người bị khiếm thính cao hơn ở các cấp bậc làm việc thấp hơn so với lực lượng lao động nói chung.

Cô lập xã hội, cô đơn và kỳ thị

Tác động đến xã hội và kinh tế

WHO ước tính rằng tình trạng mất thính lực không được khắc phục gây ra chi phí hàng năm trên toàn cầu là 980 tỷ đô la Mỹ. Chi phí này bao gồm chi phí ngành y tế (không bao gồm chi phí thiết bị trợ thính), chi phí hỗ trợ giáo dục, mất năng suất và chi phí xã hội. 57% chi phí này là do các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Phòng ngừa và ngăn chặn nghe kém

Nhiều nguyên nhân dẫn đến mất thính lực có thể tránh được thông qua các chiến lược sức khỏe cộng đồng và các can thiệp lâm sàng được thực hiện trong suốt cuộc đời.

Phòng ngừa mất thính lực là điều cần thiết trong suốt cuộc đời – từ giai đoạn trước khi sinh và chu sinh cho đến khi lớn tuổi. Ở trẻ em, gần 60% mất thính lực là do các nguyên nhân có thể tránh được và có thể ngăn ngừa được thông qua thực hiện các biện pháp y tế như sàng lọc gen, tiêm vacxin phòng Rubella, quản lý tốt chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Tương tự như vậy, ở người lớn, hầu hết các nguyên nhân phổ biến gây mất thính lực, chẳng hạn như tiếp xúc với âm thanh lớn và thuốc độc cho tai, đều có thể phòng ngừa được.

Các chiến lược hiệu quả để giảm mất thính lực ở các giai đoạn khác nhau của cuộc đời bao gồm: 

• tiêm chủng;  
• thực hành tốt chăm sóc bà mẹ và trẻ em;  
• tư vấn di truyền;  
• xác định và quản lý các tình trạng tai thông thường; 
• các chương trình bảo tồn thính giác nghề nghiệp đối với tiếng ồn và phơi nhiễm hóa chất;  
• các chiến lược nghe an toàn để giảm tiếp xúc với âm thanh lớn trong môi trường giải trí;
• sử dụng thuốc hợp lý để chống giảm thính lực do độc tố tai.  

Nhận dạng và quản lý nghe kém

• Nhận biết sớm tình trạng mất thính lực và các bệnh về tai là chìa khóa để quản lý hiệu quả.
• Điều này đòi hỏi tầm soát có hệ thống để phát hiện mất thính lực và các bệnh về tai liên quan ở những người có nguy cơ cao nhất. Bao gồm:
  • Trẻ sơ sinh
  • Trẻ em mẫu giáo và ở độ tuổi đi học
  • Những người tiếp xúc với tiếng ồn hoặc hóa chất tại nơi làm việc
  • Những người dùng thuốc gây độc cho tai
  • Người cao tuổi
• Đánh giá thính lực và khám tai có thể được tiến hành tại các cơ sở lâm sàng và cộng đồng. Đo thính lực gần như đã có tại các bệnh viện tuyến tỉnh. Và bạn có thể đo thính lực tại các trung tâm uy tín.
• Một khi đã xác định được tình trạng mất thính lực, điều cần thiết là phải được giải quyết càng sớm càng tốt và theo cách thích hợp. Điều này sẽ giúp bạn giảm thiểu bất kỳ tác động xấu nào đến thính lực.

• Các biện pháp có sẵn để phục hồi chức năng cho người bị khiếm thính bao gồm: 
  • sử dụng các thiết bị công nghệ: chẳng hạn như máy trợ thính, cấy ghép ốc tai điện tử và cấy ghép tai giữa.
  • sử dụng ngôn ngữ ký hiệu và các phương tiện thay thế giác quan khác.
  • liệu pháp phục hồi để nâng cao kỹ năng nhận thức và phát triển khả năng giao tiếp và ngôn ngữ.

Sử dụng máy trợ thính khi có chỉ định

Hiện tại, máy trợ thính là giải pháp tốt nhất để khắc phục nghe kém. Chỉ có khoảng 10% tỷ lệ người nghe kém được đeo máy trợ thính phù hợp. Với công nghệ ngày càng tiên tiến, máy trợ thính càng giúp người khiếm thính nghe và hiểu được lời nói hàng ngày.

Những lầm tưởng về máy trợ thính:

• Máy trợ thính làm tình trạng nghe tồi tệ hơn.
• Đeo máy trợ thính khiến người ngoài chê cười bạn.
• Đeo máy trợ thính là nghe được như bình thường ngay lập tức.

Nhưng, sự thật là:

• Máy trợ thính tốt sẽ giúp bạn ngăn ngừa giảm sức nghe. Máy trợ thính tốt ở đây được hiểu là máy trợ thính phù hợp với thính lực đồ của người nghe kém. Khuếch đại âm thanh nhỏ mà người nghe kém không thể nghe thấy. Trong khi những âm thanh lớn gây khó chịu, máy gần như không khuếch đại.
• Đeo máy trợ thính giúp bạn nghe thấy các hội thoại. Từ đó giúp bạn giữ vững và củng cố được các mối quan hệ trong xã hội. Nhiều nghiên cứu chỉ ra, người nghe kém đeo máy trợ thính có cơ hội kiếm việc làm và thu nhập cao hơn người nghe kém không đeo máy trợ thính. Vậy tại sao bạn lại lo ngại người khác chê cười khi bạn đeo máy trợ thính nhỉ?
• Nếu đã lâu chưa nghe thấy âm thanh, bạn sẽ phải làm quen. Thời gian có thể 1 tháng đến vài tháng. Một số người có thể cần đến sự trợ giúp của phục hồi khả năng nghe khi bắt đầu sử dụng máy trợ thính. Bạn hãy kiên trì, và bạn sẽ thu được những gì bạn xứng đáng được nhận.